Маданият ва инновациялар

Кўргазма. «Ўзбекистон маданий мероси» лойиҳаси матбуот хизмати фотосурати

Тошкентда иккита йирик халқаро тадбир – «Ўзбекистон маданий мероси – янги Ренессанс асоси» ва «Янги Ўзбекистон: тараққиёт, инновациялар ва таълим» халқаро ҳамкорлик ташаббуслари ҳафталиги якунланди. Тадбир ташкилотчиларидан бири, Ўзбекистон маданий меросини ўрганиш, асраш ва оммалаштириш бўйича Бутунжаҳон жамияти раиси Фирдавс Абдуҳолиқов бўлиб ўтган тадбирлар ва уларнинг республика учун аҳамияти ҳақида гапириб берди.

— Ўзбекистонда Маданий мерос ҳафталиги биринчи марта ўтказилаётгани йўқ, шундаймасми?

— Ҳа, тўғри айтдингиз, ҳафталик Маданият вазирлиги ва Жаҳон жамияти ҳамкорлигида олтинчи бор ўтказилмоқда ва яхши анъанага айланди. Бизга маълумки, ўтган етти йилда Ўзбекистон маданий меросини ўрганиш ва асраб-авайлаш масалалари давлат сиёсати даражасига кўтарилди. Айни пайтда мамлакатимиз ўз эшикларини бутун дунёга очди. Бизга турли мамлакатлардан олимлар келишади, биз эса чет элларга чиқиб, хорижий музейларда маданий меросимиз бўйича ўз тадқиқотимизни олиб боряпмиз.

Ишончли платформа яратилди, унда Ўзбекистон тарихи ва маданиятини тадқиқ қилувчи жаҳон олимлари ҳамжамияти шаклланди. Ҳар йили бундай тадбирларда мамлакатимиз ва хорижлик мутахассислар ўз фаолияти натижаларини тақдим этиб, илмий кашфиётлари билан ўртоқлашадилар.

Сертификат топширилиши. «Ўзбекистон маданий мероси» лойиҳаси матбуот хизмати фотосурати

— Ҳафталик доирасида қандай тадбирлар бўлиб ўтди?

- Ҳаммаси бўлиб 30 дан ортиқ тадбирлар бўлиб ўтди. Тошкент музейларида «Туркистон авангарди», «Темурийлар ҳазиналари», «Ўзбекистон амалий санъати дурдоналари», «Ўзбекистон тарихий шахслари шарқ миниатюраларида» кўргазмалари очилди.

Шунингдек, мусиқа фестиваллари, экскурсиялар, тақдимотлар, фильмлар намойиши бўлиб ўтди. «Маданий мерос жаҳон тўпламларида» туркумидаги 50 жилдлик китоб-альбомларни Темурийлар музейига топширишга бағишланган тантанали маросим бўлди. «Ўзбекистон маданий мероси» лойиҳасининг илмий координатори Элмира Гул «Ўзбекистон анъанавий санъати атамалари. Бадиий энциклопедия» нашрини тақдим этди. Унинг муаллифи бўлмиш «Эдуард Ртвеладзе хотиралари» китоби ҳам тақдим этилди.

Бундан ташқари, иштирокчилар Шарқшунослик институти ва Ислом цивилизацияси марказига ташриф буюришди. Охирги кун Самарқанд шаҳрига, қадимий шаҳарнинг тарихий жойларига саёҳат уюштирилди.

Ўзбекистон Маданият вазирлиги жамоасига, Темурийлар музейи, Савицкий номидаги музей, Тасвирий санъат галереяси, Ўзбекистон Миллий банки галереяси, Ўзбекистон тарихи давлат музейи, Ўзбекистон Фанлар академияси, Конрад Аденур жамғармаси ва бизнинг кўп йиллик ҳамкорларимиз – Eriell нефть конлари сервис компанияси раҳбариятига ўз миннатдорчилигимни билдираман. Уларнинг кўмаги ва фаол иштирокисиз тадбирларни ўтказиш имкони бўлмас эди.

— Ҳафталик тадбирларида жаҳон олимларидан қайси бири иштирок этди ва уларнинг Ўзбекистонда фан ва маданият ривожи аҳамияти қандай?

– Меҳмонларимиз ва иштирокчиларимиз жаҳоннинг ўндан ортиқ давлатларидан келган Жаҳон жамияти аъзолари – илмий фаолияти Ўзбекистон билан чамбарчас боғлиқ бўлган шарқшунос олимлар, тадқиқотчилар эди. Улар Янги Ўзбекистонда қатор халқаро лойиҳаларни амалга ошираётган доимий ҳамкорларимиз ва дўстларимиздир.

Жумладан, Халқаро Туркий Академия президенти Шайн Мустафоев туркий дунёнинг атоқли намояндаларининг илм-фан ва маданият ривожидаги ўрни ҳақида гапирди. Франциядаги Темурийлар уюшмаси асосчиси ва президенти Фредерик Бопертуис-Брессан Амир Темур мероси, унинг маданият ва санъат ривожига қўшган ҳиссаси ва таъсири ҳақида қизиқарли маъруза тайёрлади. Mueller&Schindler нашриётининг маркетинг ва ривожланиш бўйича вице-президенти Александр Вильгельм Мирзо Улуғбек буйруғи билан яратилган ноёб асар – «Ўзгармас юлдузлар китоби» ҳақида муҳим маълумотлар билан ўртоқлашди. Буюк Британиянинг Кембриж Форсшунослик маркази илмий-тадқиқот ишлари бўйича директори Фирюза Мелвилл Буюк Британиядаги музей ва кутубхоналарда сақланаётган ўзбек санъати дурдоналари ҳақида батафсил сўзлаб берди. Ал-Фурқон ислом мероси фонди раҳбари Соли Шоҳсиварий ўз маърузасида ўзбек олимларининг жаҳон цивилизацияси ривожига қўшган бебаҳо ҳиссасига тўхталиб ўтди... Ҳаммасини санаб бўлмайди.

– Ўзбекистоннинг тарихий шахслари портретлари кўргазмаси ёрқин ва кўп муҳокама қилинган ва энг кўп одамлар ташриф буюрган тадбир бўлди.

- Биз ушбу кўргазмани узоқ вақтдан бери тайёрлаб келганмиз, унинг учун материаллар йиғиш бўйича иш жуда пухта ва машаққатли кечди. Экспозиция жаҳоннинг турли ҳудудларида – АҚШ, Туркия, Эрон, Россия ва бошқа мамлакатларда сақланаётган миниатюралардан Ўзбекистоннинг машҳур ҳукмдорлари, тарихий шахслари, таниқли фан ва маданият намояндаларининг 24 та нодир портретларидан иборат эди. Улардан баъзилари индивидуал портретлар, баъзилари эса қўлёзмалар, фолиантлар, жуда қадимий ва ноёб асарларнинг бир қисми сифатида келади. Портретларни жамлаш ишлари ҳали ҳам давом этмоқда.

Кўргазма. «Ўзбекистон маданий мероси» лойиҳаси матбуот хизмати фотосурати

– «Туркистон авангарди: макон ва замонлар оша» кўргазмаси муҳокамалар марказида бўлди. Сизнингча, унинг муваффақиятлари сири нимада?

– Бу кўргазма ҳам ўз тури бўйича ўзига хосдир. Мутахассислар биринчи марта Ўзбекистоннинг барча музейларидан «Туркистон авангарди» таърифига мос келадиган барча санъат асарларини бир экспозицияда жамладилар. Ўрол Тансиқбоев, Александр Вольков, Зинаида Ковалевская, Николай Карахан ва бошқаларнинг асарлари намойиш этилган. Тўплам Тасвирий санъат галереясида тақдим этилган бўлиб, бу дурдона асарларни кўришга улгурмаганларда бундай имконият бор.

— Тошкентда Ўзбекистон маданий меросини ўрганиш, асраш ва оммалаштириш бўйича Бутунжаҳон жамиятининг янги офиси очилди. Бу ҳақда кўпроқ маълумот берсангиз.

– Жаҳон жамияти Парижда рўйхатдан ўтган, Ўзбекистонда эса Адлия вазирлиги ташкилотнинг бўлимини рўйхатдан ўтказган. Ҳозир бу ерда офис мавжуд бўлиб, биз уни Маданий мерос ҳафталиги доирасида ҳамкорлар ва ҳамкасбларимизга тақдим этдик. Бу Амир Темур кўчаси, 53-уйда жойлашган, иш ва тақдимотлар учун жиҳозлар билан жиҳозланган, майдони 560 м² бўлган кенг, функционал ва замонавий офис мамлакатимиз мероси ҳисобланади.

Умумий зал 80 кишига мўлжалланган. Бу ерда турли форматдаги тадбирлар: анжуманлар, давра суҳбатлари, тренинглар, фильмлар намойиши, илмий учрашувлар ва семинарлар ўтказилиши режалаштирилган. Шунингдек, умумий залда шинам диван майдони ва чой ва кофе танаффуслари учун ошхона мавжуд.

Бутунжаҳон жамияти офиси. «Ўзбекистон маданий мероси» лойиҳаси матбуот хизмати фотосурати

– «Янги Ўзбекистон: тараққиёт, инновациялар ва таълим» халқаро ҳамкорлик ташаббуслари ҳафталигининг натижалари қандай бўлди, деб ўйлайсиз?

— Халқаро ҳамкорлик ташаббуслари ҳафталиги фуқаролик ташаббуси, фуқаролик жамияти саъй-ҳаракатлари бирлашувидир. Ушбу йирик халқаро тадбирни тайёрлашда кўплаб бўлимлар иштирок этди. Булар давлат идоралари ва вазирликлардан ташқари Барқарор ривожланиш маркази, «Юксалиш» ҳаракати, «Тараққиёт стратегияси» маркази, Ўзбекистон маданий меросини ўрганиш, асраш ва оммалаштириш бўйича Бутунжаҳон жамиятидан иборат. Ҳафталик тадбирларининг асосий қисми Ўзбекистон Кинематография агентлиги қошидаги Ивент-холлнинг янги биносида бўлиб ўтди.

Энг муҳими, мазкур тадбир турли соҳалардаги хорижий ва маҳаллий мутахассисларнинг мулоқот, фикр ва тажриба алмашиш майдонига айланди. Сектор йиғилишларида Ўзбекистоннинг барча вазирлик ва идоралари матбуот хизматлари фаол иштирок этиб, ўз йўналишлари бўйича долзарб масалаларни муҳокама қилдилар. Дарҳақиқат, биз ташкилотчилар уларга жаҳон экспертлари ва хорижий ҳамкорлар билан мулоқот қилиш учун майдончани тақдим этдик. Фурсатдан фойдаланиб, тадбирни ўтказишда кўмак берган вазирлик ва идоралар матбуот хизматларига, барча ташкилотларга ўз миннатдорчилигимни билдираман.

- Бу самарали бўлдими?

— Ўзингиз баҳо беринг: ҳафта давомида илмий-таҳлил марказлари, бизнес ҳамжамиятлари, вазирлик ва идоралар, 300 дан ортиқ хорижий ҳамкорлар билан биргаликда 50 дан ортиқ анжуман, давра суҳбатлари ва амалий мулоқотлар ташкил этилди. 60 дан ортиқ давлат ва бешта халқаро ташкилотдан 400 дан ортиқ таниқли сиёсий ва жамоат арбоблари, йирик бизнес вакиллари ва экспертлари, жумладан 203 нафар хорижий ташкилот, компания ва ассоциациялар раҳбарлари, 70 дан ортиқ нуфузли университет ва илмий марказларнинг ректорлари, президентлари ва директорлари иштирок этди, шунингдек 4000 дан ортиқ юқори мартабали давлат амалдорлари, сиёсатшунослар, олимлар, бизнес ҳамжамиятлари, оммавий ахборот воситалари ва фуқаролик жамияти институтлари вакиллари қатнашдилар.

Давра суҳбати. «Ўзбекистон маданий мероси» лойиҳаси матбуот хизмати фотосурати

Ушбу ҳафталик турли йўналишлар – иқтисодиёт тармоқларини ислоҳ қилиш, инсон капиталини ривожлантиришнинг инновацион усуллари ва таълим тизимини ислоҳ қилиш, ижтимоий давлат барпо этиш, «яшил» ривожланишнинг жаҳон тенденциялари, қулай бизнес ва инвестиция муҳитини яратиш, иқтисодиёт билимлари ва инновацион иқтисодиётни ривожлантириш, рақамли технологияларни барқарор ривожлантириш ва бошқа турли йўналишлар бўйича фикр ва тажриба алмашиш учун кучли мулоқот майдонига айланди.