Ўзбекистоннинг барча олий таълим муассасаларида бир ой муддат ичида талабаларни ишга жойлаштириш учун бандликка кўмаклашиш марказлари очилади. Бу ҳақда Президент Шавкат Мирзиёев раислигида ўтказилган йиғилишда маълум қилинди.
Олий ўқув юртларида ўтказилган махсус сўровлар давомида кундузги таълим бўйича 510 минг талабанинг қарийб 100 минг нафари ишлаш ва қўшимча даромад олишни исташи маълум бўлди. Шу билан бирга, мамлакатнинг турли ҳудудларида талабалар томонидан тўлдирилиши мумкин бўлган жами 105 мингта бўш иш ўринлари мавжуд.
Мирзиёев йиғилишда бу ишларни тизимли ташкил этиш учун Бош вазир раҳбарлигида республика комиссияси тузилиши маълум қилди. Шунингдек, вилоят ҳокимлари бошчилигида ҳудудларда ҳам шундай комиссиялар ташкил этилади. Бош вазир ва унинг ҳудудий ҳамкасблари бошчилигида бўш иш ўринларини таҳлил қилувчи ва ҳар бир ҳудудда биринчи, иккинчи ва учинчи курс талабаларининг камида 40 фоизини иш билан таъминлаш чораларини кўриш бўйича республика комиссиясини ташкил этиш бўйича топшириқ берилди. Магистратура талабалари 3-4 ойлик ҳақ тўланадиган амалиётга юборилади, кейинчалик энг яхши стажёрлар ишга жойлаштирилади.
Президент ректорлардан талабаларга аҳоли ва тадбиркорларга пуллик хизмат кўрсатиш имкониятини яратиш, уларга пуллик курслар ташкил этиш, шахсий ва бошқа хизматлар кўрсатиш учун бепул хона ва бинолар ажратиш, коворкинг марказлари очишни талаб қилди.
Ушбу ишларни қўллаб-қувватлаш бўйича давлат томонидан барча шароитлар яратиб берилади. Жумладан, олийгоҳлар ҳудудида пуллик ўқув курслари, спорт тўгараклари ва бошқа хизматларни ташкил этган талабалар даромад солиғидан озод қилинади. Умуман, талабаларнинг олийгоҳлар ҳудудидаги лойиҳалари учун 100 миллиард сўм кредит ресурслари ажратилиши кўрсатиб ўтилди.
Уч мингдан ортиқ талаба олий ўқув юртларида раҳбарлик, техник, хизмат кўрсатиш ва ўқитувчилик лавозимларида иш билан таъминланиши мумкин. Кўпгина лавозимлар олий маълумотни талаб қилади, аммо ректорлар талабалар учун уларнинг билими ва салоҳиятидан келиб чиққан ҳолда истисно қилишлари мумкин.
Бундан ташқари, талабаларга барча давлат органлари ва муассасаларида ишлашга рухсат берилади. Масалан, олий ўқув юртлари яқинида жойлашган мактаб ва боғчаларда 13 мингта бўш иш ўрни мавжуд. Улардан камида 10 минг нафарини талабалар билан тўлдириш масъул шахсларга топширилди.
Мирзиёев давлат грантлари ҳисобидан амалга оширилаётган илмий лойиҳаларга камида 3 минг талаба жалб этилиши, улар олий ўқув юртларидаги илмий жамоаларнинг камида 40 фоизини ташкил этиши кераклигини айтди.
Давлат раҳбари вилоят ва шаҳар ҳокимлари ректорлар билан биргаликда олийгоҳлар ва хусусий сектор ўртасида ҳамкорликни тизимли йўлга қўйиб, 30 минг нафар талабани иш билан банд қилиши лозимлигини таъкидлади.
Учрашувда талабаларни ётоқхона билан таъминлаш, Украинадан қайтган талабаларни Ўзбекистондаги олий ўқув юртларига қабул қилиш масалалари ҳам кўриб чиқилди.
2021 йил июнь ойида Ўзбекистон олий ўқув юртларининг 149 минг талабаси ўқиш даврида уй-жойга муҳтож бўлиши маълум бўлган эди. Аммо атиги 90 минг нафари ётоқхонадан жой билан таъминланган. 2022 йили хусусий шериклик асосида 19 минг талабага мўлжалланган 47 та ётоқхона қуриш режалаштирилган бўлиб, бунинг учун давлат бюджетидан 180 миллиард сўм (16,5 миллион доллар) ажратилган. Бироқ тегишли ишлар республиканинг 14 вилоятидан фақат учтасида – Андижон, Самарқанд вилоятлари ва Тошкент шаҳрида бошланган.
Бундан ташқари, 2022 йили ижарада яшовчи талабаларга ёрдам бериш учун бюджетдан 120 миллиард сўм (11 миллион доллар) ажратилади. Ўтган икки ой давомида ректорлар бу мақсадда 24 миллиард сўм олган бўлса-да, атиги 5 миллиард сўм ўзлаштирган.
«Бир ой ичида ижобий ўзгаришларга эришмаган вилоят раҳбарлари ва олий ўқув юртлари ректорлари эгаллаб турган лавозимларидан четлаштирилади», — дея огоҳлантирди президент.
Украинадан эвакуация қилинган талабалар масаласига тўхталар экан, Мирзиёев мазкур давлат олий ўқув юртларида 370 дан ортиқ ўзбекистонлик таҳсил олаётганини айтди. Уларнинг 200 га яқини ватанига қайтарилган, қолганлари бир ҳафта ичида қайтарилади.