Жаҳон банкининг Ижрочи директорлар кенгаши Ўзбекистон ҳукуматига 100 миллион долларлик кредит ва 5 миллион долларлик грантни маъқуллади, бу маблағлар микро, кичик ва ўрта корхоналарни (МКЎК) ривожлантиришга сарфланади. Халқаро ташкилот матбуот хизматининг маълумотларига кўра, маблағлар «Иш ўринларини яратиш ва бизнесни ривожлантириш учун молиялаштириш» (FINGROW) лойиҳасини амалга ошириш учун ишлатилади.
Жаҳон банкининг маълумотларига кўра, кичик ва ўрта бизнес ҳозирда Марказий Осиё республикасидаги барча корхоналарнинг 90 фоизини ташкил қилади, бу умумий бандликнинг 75 фоизини ташкил қилади ва мамлакат ялпи ички маҳсулотининг (ЯИМ) тахминан 55 фоизини ишлаб чиқаради. Бироқ, ушбу бизнесларга кредит беришнинг кўпайишига қарамай, улар капиталга чекланган миқдорда киришга дуч келмоқдалар, бу эса уларнинг ривожланишига тўсқинлик қилмоқда. Натижада, уларнинг миллий иқтисодиётга қўшган ҳиссаси камаймоқда ва иш ўринлари яратиш секинлашмоқда.
Бундан ташқари, МКЎКларнинг учдан бир қисмидан кўпроғида банк ҳисоб рақамларига эга эмас ва улар савдосининг атиги 30 фоизи онлайн тарзда амалга оширилади. Кредит олиш имконияти жуда ҳам яхши эмас. Кичик бизнеснинг атиги 10% ва ўрта бизнеснинг 16% банк кредитларини олган, экспертларнинг ҳисоб-китобларига кўра, бизнеснинг кредитга бўлган талаби 13 миллиард долларни ташкил этади, молиялаштиришдаги тафовут эса тахминан 6 миллиард долларни ташкил этади.
Жаҳон банки аёл тадбиркорларга алоҳида эътибор қаратмоқда. Республикада рўйхатдан ўтган кичик ва ўрта бизнеснинг қарийб учдан бир қисмини ташкил этса-да, улар кредитларнинг 14% дан кўпини олмайдилар. Сўров натижаларига кўра, молиялаштириш имконияти аёллар бошчилигидаги бизнеснинг 23% томонидан катта муаммо сифатида қайд этилган, эркаклар бошчилигидаги бизнеснинг эса атиги 10% томонидан.
Хусусий капитал инвестицияларини жалб қилишда ҳам муаммолар бор. Бундай инвестицияларга талаб 20-30 миллиард долларга баҳоланса-да, Ўзбекистонда фаолият юритаётган учта хусусий капитал фонди томонидан жалб қилинган умумий капитал тахминан 2 миллиард долларни ташкил этади.
Жаҳон банки томонидан молиялаштириладиган FINGROW лойиҳаси Марказий Осиё мамлакати Иқтисодиёт ва молия вазирлиги қошидаги Тадбиркорликни ривожлантириш компаниясини қўллаб-қувватлаши таъкидланган. Ушбу компаниянинг шўъба корхоналари банклар, микромолия ташкилотлари ва хусусий сармоядорлар билан ҳамкорликда кредит кафолатларини тақдим этади ва рақобатбардош корхоналарни ривожлантириш учун инвестицияларни жалб қилишга кўмаклашади. Натижада, кичик ва ўрта бизнес эҳтиёжлари учун қўшимча 500 миллион доллар маблағ жалб қилиш режалаштирилган.
2030 йилга келиб, FINGROW лойиҳаси 7000 та кичик ва ўрта бизнес, жумладан, 4500 та аёллар ва ёшлар бошчилигидаги бизнес учун кредит молиялаштириш имкониятини яратиши кутилмоқда. Ушбу компаниялар, шунингдек, тахминан 100 000 та юқори маошли иш ўринларини яратиш имкониятига эга бўладилар.
Бундан ташқари, Жаҳон банки дастури доирасида расмийлар хусусий сармоя инвестицияларини жалб қилиш ва янги билим ва тажрибаларни ўтказиш орқали юқори ўсиш салоҳиятига эга бўлган тахминан 70 та кичик ва ўрта бизнесни қўллаб-қувватлайдилар. Таъкидланишича, бу ҳолда аёллар ва ёш раҳбарлар томонидан бошқариладиган бизнесларнинг катта қисми ҳам ёрдам олади.
ℹ️ «Иш ўринларини яратиш ва бизнесни ривожлантириш учун молиялаштириш» (FINGROW) дастури — бу Европа ва Марказий Осиё мамлакатларидаги кичик ва ўрта бизнесни қўллаб-қувватлашга қаратилган Жаҳон банки гуруҳининг 4 миллиард долларлик минтақавий дастури. Лойиҳа хусусий сектор ўсишини рағбатлантиради ва 3,5 миллионгача иш ўринларини яратади. Ўзбекистон ва Туркия минтақада FINGROW дастури бўйича ёрдам олган биринчи давлатлар экани таъкидланган.
