Ўзбекистонда 2026 йили йўлдошли интернет ишга туширилади. Бу ҳақда Президент Шавкат Мирзиёев 21 октябрь куни сунъий интеллект (СИ) технологияларини ривожлантиришга бағишланган видеоселектор йиғилишида маълум қилди.
Шундай қилиб, мазкур режа чекка ҳудудларни юқори тезликдаги интернет билан таъминлашга қаратилган. Йўлдошли интернет операторларига имтиёзлар берилади: улар беш йил муддатга ер, мулк, даромад ва қўшилган қиймат солиғидан озод қилинади.
Йиғилишда сўнгги саккиз йилда Ўзбекистонда 300 минг километр оптик толали алоқа линиялари қурилгани, бугунги кунда аҳоли пунктларининг 99 фоизи мобил алоқа билан қамраб олингани таъкидланди. Катта ҳажмдаги маълумотларни қайта ишлаш ва сақлаш учун еттита дата-маркази ишга туширилди.
Давлат тузилмаларини рақамлаштириш бўйича ҳам салмоқли ишлар амалга оширилди, унинг асосий элементи «Рақамли ҳукумат» платформаси ҳисобланади. Ушбу тизим орқали давлат органлари ўртасида инсон омилисиз маълумотларнинг алмашинуви йўлга қўйилди. Стартапларга ўзининг дастурий маҳсулотини Рақамли ҳукумат платформасига интеграция қилиб, ундаги маълумотлардан фойдаланишга рухсат берилди.
Лекин сунъий интеллектни жадал ривожлантириш учун буларнинг ўзи етарли эмаслиги кўрсатиб ўтилди. Вазирлик ва идоралардаги маълумотлар ҳар хил серверларда тарқоқ сақланаётгани, уларнинг форматлари турлича бўлгани учун ҳам ишлар суст кетяпти. Шу боис, йил якунига қадар вазирлик ва идоралардаги 55 та, келаси йил қолган барча маълумотлар базаларини «Электрон ҳукумат» ягона дата-марказига ўтказиш топширилди. Бундан буён вазирлик ва идоралар маълумотларни ўз серверларида сақлашига йўл қўйилмайди.
Келгуси йилда соғлиқни сақлаш, энергетика, банк ва молия, божхона ва солиқ, транспорт, тоғ-кон саноати ва қишлоқ хўжалигида 100 та СИ лойиҳасини амалга ошириш режалаштирилган. Керакли инфратузилмани ривожлантириш учун жорий йили 16 та суперкомпьютер харид қилиш учун 50 миллион доллар ажратилган бўлиб, келгуси йили бу маблағни икки баравар кўпайтириш режалаштирилган.
Бундан ташқари, Саудиянинг Data Volt компанияси билан биргаликда 150 миллион долларлик дата-маркази ишга туширилади. Қорақалпоғистонда СИ инфратузилмасига 100 миллион доллардан ортиқ сармоя киритган инвесторлар электр энергияси учун имтиёзли тарифлар ва бошқа имтиёзларга эга бўладилар.
Кадрлар тайёрлаш ва маълумотларни бошқаришга алоҳида эътибор қаратилди. Президент СИ дастурлари самарали бўлиши учун аввало ўзбек тилини мукаммал билиш кераклигини таъкидлади. Шу муносабат билан 2026 йил охиригача «Ўзбек тили корпуси»ни яратиш ва Data Lake платформасини ишга тушириш бўйича топшириқлар берилди. Кейинги ўқув йилидан «Информатика» фани ўқув дастурларига сунъий интеллектга оид мавзулар киритилади, СИ, финтех, киберхавфсизлик каби йўналишлар бўйича университетлар учун давлат гранти квоталари 35 фоизга оширилади. «Бир миллион сунъий интеллект етакчиси» лойиҳаси доирасида йил 100 минг, келаси йил камида 500 минг ёшлар ўқитилади.
Ушбу соҳадаги стартапларни рағбатлантириш мақсадида 1 миллион доллар мукофот жамғармасига эга «Сунъий интеллект соҳасида энг яхши стартап» танлови ўтказилади.
