bilim-all.kz сайти фотосурати
13 август куни Қозоғистонда мажбурий мактаб формасини бекор қилиш учун бошланган петиция икки ҳафта ичида 145 мингдан ортиқ овоз тўплади. Ҳукумат томонидан кўриб чиқилиши учун чегара 50 000 овоз қилиб белгиланган.
Мурожаатда таъкидланишича, мажбурий мактаб формасини жорий қилишда ҳукумат ўқувчилар ўртасида тартиб-интизом ва тенгликни мустаҳкамлаш истагидан келиб чиққан. Бироқ, бу ният белгиланган мақсадга олиб бормайди, фақат мактаб ўқувчиларининг ота-оналари учун муаммо туғдиради.
Хусусан, биринчи синф ўқувчиси учун кийим-кечак тўплами оилаларга 80-100 минг тенге (150-190 АҚШ доллари) туради, бу ўртача иш ҳақининг учдан бир қисмини ташкил этади ва кам таъминланган оилаларни кредит олишга ёки асосий эҳтиёжларидан мосуво бўлишга олиб келади. Бундан ташқари, мактаблар кўпинча етказиб берувчиларни танлашни чеклайди, бу эса униформа тайёрланадиган материалларнинг сифати паст бўлиши мумкинлигига қарамай, нархларнинг ошишига олиб келади.
Петиция муаллифлари форма кийиш ва давомаднинг яхшиланиши ёки зўравонликнинг камайиши ўртасида исботланган боғлиқлик йўқлигини таъкидлашади. Бошқа муаммолар орасида ўзини ифода этишнинг чекланганлиги, сифатсиз матолар туфайли юзага келган ноқулайлик, жисмоний фаолликнинг камайиши, ўқитувчиларнинг кийим-кечакни кузатиш орқали таълим жараёнидан чалғитиши киради.
Петицияда мажбурий формадан воз кечиш ва ишбилармонлик муҳитини сақлаган ҳолда қулай ва арзон кийим кийиш имконини берувчи оқилона кийиниш кодини жорий этиш таклиф этилади. Либослар мавжудлигини назорат қилиш заруратидан озод қилинган ресурслар таълим сифатини ошириш ва инклюзив мактаб муҳитини яратишга йўналтирилиши мақсадга мувофиқ. Петиция муаллифларининг фикрича, бундай ёндашув оилаларга босимни камайтиради, болалар фаровонлиги ва мотивациясини яхшилайди ва мактабларнинг диққатини таълим вазифаларига қаратишга ёрдам беради.
Ўз навбатида, Қозоғистон Таълим вазирлиги мактаб формасига қўйиладиган талаблар қонун билан мустаҳкамлангани ва у барча ўқувчилар учун мажбурий эканини маълум қилди. Вазирлик шуни эслатдики, вазирлик буйруғи билан ўғил-қизлар учун кийим кийими батафсил белгилаб берилган: у классик услубда, сокин рангларда бўлиши ва таълимнинг дунёвий табиатига мос келиши керак.
Таълим вазирлиги ягона форма барча мактаб ўқувчилари учун тенг шароитларни таъминлаши, буллинг хавфини камайтириши ва мактабларда ишчанлик муҳитини сақлашини таъкидлайди. Ҳар бир мактаб ўз фаолиятини тасдиқланган меъёрлар доирасида олиб бориши, уларга риоя этилиши учун ота-оналар ва қонуний вакиллар масъул экани таъкидланади.
Вазирликнинг аниқлик киритишича, мактаб формасига қарши бирорта петиция кўриб чиқиш учун ваколатли органларга расман киритилмаган ва шу сабабли расмий муҳокама мавзуси эмас.
Эслатиб ўтамиз, «Қозоғистон Республикасида мажбурий мактаб формасини бекор қилиш тўғрисида»ги петиция gosrating.com сайтида эълон қилинган бўлса, петициянинг расмий агрегатори epetition.kz сайти ҳисобланади.
Шу билан бирга, 2023 йили Қозоғистон Маданият ва ахборот вазири Аида Балаева 150 минг қозоғистонлик томонидан имзоланган оилавий зўравонликка қарши петиция расмий платформада эмас, балки otinish.kz ресурсида эълон қилинган бўлса ҳам, албатта эътиборга олинишини, чунки «давлат учун ҳар қандай овоз, жамоатчилик фикрини тинглаш жуда муҳим» эканини таъкидлаганди.
