autostrada.uz сайти фотосурати
Ўзбекистонда 2025 йил сентябрь ойида АИ-80 бензин маркасини ишлаб чиқариш тўхтатилади. Kun.uz сайти қўлга киритган ҳужжатга кўра, «Ўзбекнефтгаз» АЖ мамлакатда энг арзон ва кенг тарқалган ёқилғини ишлаб чиқаришни тўхтатиб, асосий эътиборни юқори октанли бензин ишлаб чиқаришга қаратади.
Ҳозирда Ўзбекистонда иккита йирик нефтни қайта ишлаш заводи мавжуд: «Ўзбекнефтгаз» таркибига кирувчи Бухоро ва хусусий бошқарувга ўтган Фарғонадаги Saneg заводи. Ҳар икки заводда ҳам эскирган ёқилғи ишлаб чиқаришни тўхтатиш мақсадида модернизация ишлари олиб борилмоқда. Режаларга кўра, ҳар иккала завод 2026 йилгача тўлиқ юқори октанли бензин ишлаб чиқаришга йўналтирилади.
Ўзбекистон ҳукумати 2024 йили АИ-80 ишлаб чиқаришни тўхтатишни режалаштирган эди, бироқ кейинчалик Бухоро нефтни қайта ишлаш заводини қайта жиҳозлаш учун вақт бериш учун бу муддат 2028 йилга кўчирилганди. «Ўзбекнефтгаз» ўтиш муддатини олдинроқ якунлашга қарор қилди. Жорий йил сентябрь ойидан бошлаб корхонада ҳар ой 90 минг тонна қўшимчали АИ-92 бензин ишлаб чиқариш йўлга қўйилади, бу эса маҳсулот таннархини пасайтириш ва ички бозорда АИ-80 бензини ўрнини босқичма-босқич алмаштиришни таъминлайди.
2025 йили Бухоро нефтни қайта ишлаш заводида 1,03 миллион тонна бензин ишлаб чиқариш режалаштирилган бўлиб, шундан 487 минг тоннаси АИ-80 бензини, 543 минг тоннаси АИ-92+ бензини бўлади. Жорий йил охиригача қолган АИ-80ни муомаладан бутунлай олиб ташлаш учун тўлиқ сотиш режалаштирилган. 2026 йилдан бошлаб фақат юқори октанли – АИ-92 ва ундан юқори бўлган бензин сотилади.
Иқтисодчи Отабек Бакировнинг айтишича, Ўзбекистонда йилига 1,2-1,3 миллион тонна бензин истеъмол қилинади, шундан 800 минг тоннага яқини АИ-80, бор-йўғи 100 минг тоннага яқини АИ-92. Қолганлари импорт қилинади. Мутахассис АИ-92 акциз солиғини вақтинча бекор қилиш, қўшни давлатлардан импорт қилишдаги тўсиқларни олиб ташлаш, нархларни барқарорлаштириш учун рақобат шароитларини яратишга чақиради. Унинг фикрича, паст октанли ёқилғидан воз кечиш учун мақбул давр ёз: кузга ўтишни кечиктириш қизғин мавсумда ёқилғи танқислиги билан таҳдид солади.
Autostrada.uz маълумотларига кўра, 18 июл ҳолатига кўра, ёқилғи қуйиш шохобчаларида АИ-80 бензинининг бир литри ўртача 8 462 сўм (0,67 доллар), АИ-92 эса 11 125 сўм (0,88 доллар) туради.
ℹ️ АИ-80 дан воз кечиш нафақат иқтисодий, балки экологик зарурат билан ҳам боғлиқ: бу турдаги ёқилғи халқаро стандартларга (Евро-4) жавоб бермайди ва ундан фойдаланиш атмосферага зарарли заррачалар чиқишига ёрдам беради. 2024 йил январь ойида Экология вазирлиги пойтахт ҳавосининг ифлосланишини камайтириш мақсадида АИ-80 бензинидан фойдаланишни тақиқлашни таклиф қилганди. Ўша ой охирида Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев Бош вазир Абдулла Ариповга 2025 йилдан бошлаб ушбу турдаги ёқилғидан бутунлай воз кечиш бўйича чора-тадбирлар тайёрлашга оид топшириқ берган эди.
