fa.ru сайти фотосурати
Киберҳужумга учраган Ўзбекистон ахборот ресурслари ёки тизимларининг эгалари содир бўлган воқеа тўғрисида киберхавфсизликни таъминлаш бўйича ваколатли давлат органи томонидан тайинланган Давлат хавфсизлик хизматини (ДХХ) хабардор қилиши шарт. Бу Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан 15 апрель куни имзоланган «Киберхавфсизлик тўғрисида»ги қонунда назарда тутилган.
Бу борада Давлат хавфсизлик хизматига кенг ваколатлар берилган. Хусусан, булар:
👉 киберхавфсизлик соҳасида меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар ва давлат дастурларини ишлаб чиқиш;
👉 киберхавфсизлик ҳодисалари юзасидан тезкор-қидирув тадбирлари, терговга қадар текширувлар ва тергов ҳаракатларини амалга ошириш;
👉 киберхавфсизлик интцидентларининг олдини олиш, уларни аниқлаш ҳамда улар юзасидан тегишли чораларни кўриш, шу жумладан, оқибатларини бартараф этиш;
👉 фавқулодда вазиятларда ахборот тизимлари ва ресурсларини кибер ҳимоя қилиш ва киберхавфсизлик соҳасидаги бошқа масалалар бўйича чора-тадбирларни ўз ичига олган режаларни ишлаб чиқиш;
👉 криптографик ахборотни ҳимоя қилиш воситаларини ишлаб чиқиш, ишлаб чиқариш ва сотиш бўйича фаолиятни лицензиялаш;
👉 ахборот тизимлари ва ресурсларидан фойдаланувчиларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш чораларини кўриш;
👉 муҳим ахборот инфратузилмаси объектларига киберҳужум қилиш уринишларининг олдини олиш бўйича режаларни ишлаб чиқиш ва уларни бевосита амалга ошириш;
👉 Ўзбекистон кибермаконидан террористик, экстремистик ва бошқа ноқонуний фаолиятда фойдаланишнинг олдини олиш чораларини кўриш ва бошқалар.
Давлат хавфсизлик хизмати киберҳужумларни бартараф этиш бўйича зудлик билан чоралар кўриш учун техник қурилмалар ва хизматлардан текин фойдаланиш ҳуқуқига эга. Регуляторга давлат органлари ва ташкилотларининг ахборот тизимлари ва ресурсларига, муҳим ахборот инфратузилмаси объектларига эркин уланишга рухсат берилади.
Давлат хавфсизлик хизмати ходимлари қуйидаги ҳолларда жисмоний ва юридик шахсларнинг турар-жойлари ва бошқа объектларига эркин кириш ҳуқуқига эга:
➡️ ахборот технологиялари соҳасидаги жиноятларда гумон қилинган шахсларни жавобгарликка тортишда,
➡️ агар у ерда бундай жиноят содир этилган ёки содир этилган деб ҳисоблаш учун етарли асослар мавжуд бўлса,
➡️ ҳуқуқ-тартибот органларидан яширинган шахс мавжудлигига далил бўлса,
➡️ агар кечикиш фуқароларнинг ҳаёти ва соғлиғига хавф туғдириши мумкин бўлса.
Назорат қилувчи орган 24 соат ичида содир бўлган воқеа тўғрисида прокурорни хабардор қилиши ва етказилган зарарни қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда қоплаши шарт.
Қонун муҳим ахборот инфратузилмаси объектларини белгилайди. Жумладан, давлат бошқаруви ва давлат хизматларини кўрсатиш, мудофаа, давлат хавфсизлиги, ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари, ёқилғи-энергетика комплекси (атом энергетикаси), кимё, нефт-кимё саноати, металлургия, сувдан фойдаланиш ва сув таъминоти, қишлоқ хўжалиги соҳаларида қўлланиладиган ахборотлаштириш , соғлиқни сақлаш, уй-жой ва коммунал хизмат кўрсатиш, банк-молия тизими, транспорт, ахборот-коммуникация технологиялари, экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш, стратегик аҳамиятга эга фойдали қазилмаларни қазиб олиш ва қайта ишлаш, ишлаб чиқариш сектори, шунингдек, иқтисодиётнинг бошқа тармоқлари ва ижтимоий соҳа тизимлари шулар жумласидандир.
Ушбу тоифадаги манбалар ва тизимлар киберхавфсизлик талабларига мувофиқлиги учун мажбурий экспертизадан ўтказилади. Давлат органлари ва ташкилотларининг ахборот тизимлари ва ресурсларининг киберхавфсизлигини таъминлашда фойдаланиладиган техник, дастурий таъминот ва дастурий таъминотлар мажбурий сертификатлашдан ўтказилади.
Ахборот тизимлари ва ресурсларида аниқланган заифликлар, кибертаҳдидлар, киберҳужумлар ва бошқа бузғунчи ҳаракатлар, шунингдек ахборотлаштириш объектлари тўғрисидаги маълумотлар уларни ҳимоя қилиш чоралари кўрилганидан кейин киберхавфсизлик субъектининг рухсати билан ошкор этилиши мумкин.
Киберхавфсизлик тўғрисидаги қонун 15 июлдан кучга киради.
Эслатиб ўтамиз, жорий йилнинг биринчи чорагида Ўзбекистон ахборот тизимларига хориждан 200 дан ортиқ киберҳужум амалга оширилгани хабар қилинганди.
